1: Hatırlayalım: Bin Ali Yıldırım başbakan iken bir konuşmasında, “bir konuda kanun varsa orada etik aranmaz” demiş, hemen hiç bir itiraz görmemişti..
Yazar Alev Alatlı, daha yakında davet edildiği ve başkanlık ödülü aldığı Beştepe’de yaptığı konuşmada “bir şey yasal olabilir ama ahlaki olmayabilir” deyip “ahlaka” vurgu yaptığında, 28 şubatı akıllarına getiren muhafazakarlar ayakta alkışlamış, günlerce gündem yapılmıştı..
2: Dün, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Gültan Kışanak (14.5 yıl), DBP Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel (15 yıl), “terör örgütü üyesi olmak ve propagandası” yapmak suçlarıdan hapisle cezalandırıldılar.
Şimdi bu örnek olaydan hareketle tekrar düşünelim; yasal olan etik olmak zorunda mı yahut etik olan yasal olarak korunmalı mı? Veyahut yasalar neye dayanmalıdır?
Modern anlatıya bakılırsa yasanın kaynağı “akıl, bilim, toplumsal durum, şartlar ve talepler”dir. Peki bu anlatı ne kadar doğru, ne kadar etiktir? Bakalım mı?
3: Bir ara Greklerde ve atalarının zihniyetini ve yollarını takip eden Avrupalılarda “Ethos ile Nomos” arasındaki uyumdan bahsetmiştik. Orada, Nomos’un/yasa, aslında ethosun toplumsal bir yansıması olduğunu hatırlatmıştık.
Etik, onlarda toplum kaynaklıdır, toplumsal şartlarla şekillenmiş ve herkesçe ortak değerler olarak kabul edilmiş kurallardır. Köklerinden kopmamak şartıyla yeni gelişen şartlara uygun etikler oluşabilir. Toplumsal yeni vaziyete göre yeni etikler şekillenebilir.
Nomos, yani yasalar, kural olarak bu etiği temsil etmelidir. Etiğe dayanan yasa, etiğin siyasal yansımasıdır. Yahut yasa, etikten bağımsız olamaz. Etiğin koruyucusudur.
Etik ile Nomos arasındaki bu uyum, toplumsal “düzen”in teminatıdır. İkisi arasındaki makas açılırsa düzen bozulur, “kaos” olur..
4:Dünyanın, onlardaki “iş ahlakından, meslek ahlakından, yasal adaletinden, düzenli kentlerinden, kişisel sorumluklarından, karşılıklı saygı temelli medeniyetinden, eğitiminden..” vs gıptayla bahsetmesi, buna karşılık onları örnek gösterip kendilerinin “tembelliğinden, beceriksizliğinden, akılsızlığından, kentsel çarpıklığından, yoksulluğundan, cahilliğinden, sorumsuzluğundan, geriliğinden..” vs şikayetlenmesinin arkasında yatan temel sebebi anlamak gerekir.
Bizce bunun en temel sebebi, Avrupa dışındaki milletlerin “yasalarını” ithal etmeleri, ithal yasanın onların toplumsal köklerinden gelen “ethoslarınından” kopuk olmasıdır. Dolayısıyla ikisi arasında oluşan makastan kaynaklı çelişkidir. Çelişkinin topluma ve siyasala yansımadıdır. Yani buralardaki ethos, siyasi ekonomik ve sosyal kurallar olarak yasaya yansımıyor, ikisi arasındaki makas giderek açılıyor. Bu da toplumsal düzeni istikrara kavuşturmuyor.
Bu çelişki, siyasi ve sosyal istikrarsızlığı yahut kaosu besliyor. Bu sebeple 200 yıldır Avrupa dışı milletlerden hemen hiç hiç biri istikrarlı bir düzen kuramıyor, sıklıkla kaosla karşılaşıyor.
5: Başa dönersek: Bizde de bir konuda yasanın olması, Yıldırım’ın deyişiyle etiğe tercih ediliyor. Alatlı’nın sözleriyse hiç anlaşılmıyor..
Bu durumun en somut göstergesi, Kürt kökenli politikacılara verilen cezalarda izlenebilir.
Kürt ulusal dili, kültürü, vatanı, tarihi vs temelinde siyaset yapanlar da aynı şekilde “yasa”yı Batıdan ithal ettiler, Müslümanlık temelli Kürt toplumunun ethosunu inkar ettiler, haklarını savunduklarını söyledikleri Kürt milletine “kaos” yaşatıyorlar. Benzer biçimde siyaset yapan komşularının içinde bulundukları hallerinden ibrette almıyorlar..
Sonuç: Olan, hem Türk Müslümanlara hem Kürt Müslümanlara oluyor. İthal yasa temelli siyaset yapan politikacılarsa, bahtlarına düşen sefa sürmekle cefa çekmek arasında “yaşayıp” gidiyorlar!
6: Belirtmeli ki: Etik, ahlak demek değildir. İkisi çok farklıdır. Etik, toplum kaynaklı ortak değerler, değişimle değişebilen ortak kabullerdir. Ahlak, İslam kaynaklı vahyi değerlerdir, değişkeni, değişmez sabitelerine dayanır, toplumdan bağımsızdır.. Bunun bilinmesinde yarar vardır çünkü ahlak kaynaklı sosyal ve siyasi düzen, bambaşka bir şeydir..
Bir cevap yazın